Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie zostało założone w 1973 roku, a stała ekspozycja w nowym gmachu została otwarta w marcu 1983 roku. Jego powstanie było wynikiem badań archeologicznych prowadzonych od 1948 roku, które miały na celu poznanie historii oraz pozyskanie zabytków dokumentujących początki państwa polskiego i jego pierwszej stolicy. W 1956 roku utworzono Oddział Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, co stało się impulsem do dalszego rozwoju muzealnictwa w Gnieźnie.

     W 1966 roku pojawił się pomysł budowy pomnika Mieszka I i Bolesława Chrobrego, co przyczyniło się do stworzenia kompleksu, w skład którego weszło muzeum, aula widowiskowa i liceum. Prace budowlane rozpoczęto w 1973 roku, a samodzielna placówka muzealna w Gnieźnie została utworzona przy ul. Kostrzewskiego 1. 

     Muzeum prezentuje wystawy stałe, które przybliżają pierwsze wieki polskiej państwowości, w tym okres panowania pierwszych władców dynastii piastowskiej. Wśród eksponatów znajdują się m.in. kolekcje ceramiki gnieźnieńskiej, obrazy XIX-wiecznych artystów oraz detale architektoniczne w stylu romańskim. Oferowane są również wystawy czasowe, które badają tematykę Litwy oraz różnorodność wierzeń Słowian w okresie wczesnego średniowiecza, wzbogacając wiedzę o kulturze i historii tego regionu.